Είναι βέβαια, δυνατόν να ζει κανείς και χωρίς να συνειδητοποιεί και να κατανοεί αυτά που συμβαίνουν μέσα του και γύρω του και αυτό παρατηρείται σε πολλούς ανθρώπους. Μπορούμε απλώς να αντιδρούμε στα γεγονότα και να ενεργούμε χωρίς να αναρωτιόμαστε το γιατί: μπορούμε να ρυθμίζουμε τη ζωή μας σύμφωνα με ένα σύστημα κανόνων που μας όρισαν οι γονείς και οι άλλες αρχηγικές φιγούρες, χωρίς ποτέ να αμφισβητούμε τους κανόνες αυτούς. Μπορούμε επίσης να ερμηνεύουμε τη συμπεριφορά των άλλων με μόνο κριτήριο το αν μας μοιάζουν. Αν είναι διαφορετικοί, τότε λέμε ότι είναι τρελοί ή κακοί. Αν ζούμε με αυτό τον τρόπο, η ζωή μας είναι μίζερη και περιορισμένη χρονικά και τοπικά, στερημένη απο την περιέργεια και την έκπληξη. Μπορούμε να επιλέξουμε να ζήσουμε μια τέτοια ζωή, αποφεύγοντας έτσι την οδύνη και την αβεβαιότητα, όταν όμως μας συμβεί μια απώλεια, κάτι το αναπόφευκτο, ή όταν παρουσιαστεί κάτι που δεν το περιμέναμε, διαθέτουμε ελάχιστα μέσα για να αντιμετωπίσουμε την οδύνη και την αβεβαιότητα που συνεπάγονται αυτές οι καταστάσεις.

  Με τη λέξη "συνειδητότητα" εννοώ να χρησιμοποιούμε την ικανότητά μας να ενεργούμε, να αισθανόμαστε και να σκεπτόμαστε, ενώ συγχρόνως παρατηρούμε τις πράξεις, τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας. Σημαίνει να μη δεχόμαστε παθητικά τις πράξεις των άλλων, ενώ συγχρόνως αναρωτιόμαστε για τις σκέψεις και τα συναισθήματα που κρύβονται πίσω από τις πράξεις αυτές.

  Με τη λέξη "κατανόηση" εννοώ να συνειδητοποιούμε τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουμε τις πράξεις των άλλων, αντιπαραθέτοντας τις θεωρίες μας για την ανθρώπινη συμπεριφορά σε αυτά που βλέπουμε να συμβαίνουν, ώστε να μπορούμε, αν χρειάζεται, να αναθεωρούμε ή να μεταβάλλουμε τις απόψεις μας. Μπορεί να έχουμε την άποψη ότι όλοι οι άνθρωποι σκέπτονται και αισθάνονται όπως εμείς, αλλά στη συνέχεια να ανακαλύψουμε ότι αυτό δε συμβαίνει στην πραγματικότητα, οπότε χρειάζεται να διευρύνουμε τις θεωρίες μας, αντιπαραθέτοντάς τες στις παρατηρήσεις που κάνουμε.

  Σημαντικό μέρος αυτής της συνειδητότητας και της κατανόησης αποτελεί η συνειδητοποίηση του τρόπου με τον οποίο βιώνουμε την ύπαρξη μας και την απειλή της εκμηδένισής της, καθώς και του αν και κατά πόσον οι δύο πραγματικότητές μας, η εσωτερική και η εξωτερική, όπως τις αντιλαμβανόμαστε, διαφέρουν από αυτό που πραγματικά συμβαίνει.Με τη συνειδητότητα αυτή συμπορεύεται η κατανόηση του ότι, ενώ ορισμένοι άνθρωποι βιώνουν την ύπαρξή τους, την απειλή της εκμηδένισής της καθώς και τις δύο πραγματικότητές τους με τρόπο παρόμοιο με το δικό μας, κάποιοι άλλοι δε λειτουργούν έτσι. Επιπλέον χρειάζεται να κατανοήσουμε ότι, ακόμα κι αν βιώνουν τα πράγματα με παρόμοιο τρόπο, οι άνθρωποι δεν επεξεργάζονται ούτε εκφράζουν αυτές τις ομοιότητες με τον ίδιο τρόπο. Όλοι έχουμε τον ατομικό μας τρόπο συνειδητότητας και κατανόησης.

  Επομένως δεν υπάρχουν δύο όμοιοι Ολοκληρωμένοι Άνθρωποι. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να ορίσουμε τον Ολοκληρωμένο Άνθρωπο ως εξής:

  Ο Ολοκληρωμένος Άνθρωπος δε βρίσκεται σε συνεχή πολεμο, για να αποτρέψει την απειλή εκμηδένισης του εαυτού του. 

  Ο Ολοκληρωμένος Άνθρωπος εκτιμά τον εαυτό του, τον αποδέχεται και έχει αυτοπεποίθηση.

  Ο Ολοκληρωμένος Άνθρωπος έχει αναπτύξει ευέλικτους και δημιουργικούς τρόπους για να επεξεργάζεται το νόημα της ύπαρξης.

  Ο Ολοκληρωμένος Άνθρωπος έχει κατορθώσει να μετατρέψει σε πραγματική την λιγότερο πραγματική για τον ίδιο πραγματικότητα, αναπτύσσοντας τις δεξιότητες που απαιτούνται για να ζήσει μέσα στην πραγματικότητα αυτή.

  Ο Ολοκληρωμένος Άνθρωπος χρησιμοποιεί την πραγματικότητα που προτιμάει όχι τόσο ως καταφύγιο αλλά ως πηγή δημιουργικότητας.

  Ο Ολοκληρωμένος Άνθρωπος έχει δημιουργήσει μια ιστορία ζωής, δίχως τα χάσματα και τις αντιφάσεις που αναστέλλουν και ακρωτηριάζουν τις δυνατότητές του και μπορεί να πορεύεται στη ζωή με θαρρός και αισιοδοξία.

  Το να είναι κανείς Ολοκληρωμένος δεν αποτελεί μια κατάσταση ύπαρξης η οποία, εφόσον την έχουμε κατακτήσει, μας ανήκει εσαεί. Είναι πάντα ένας τρόπος ύπαρξης και εξελιξης, ένα ταξιδι στο οποίο συνεχώς ανακαλύπτουμε καινούρια πράγματα.

  ΝΤΟΡΟΘΥ ΡΟΟΥ- Γνωρίζω και αγαπώ τον εαυτό μου. - Εκδόσεις Καστανιώτη.